Kekkelbek is tjoepstil.

In opdrag van Toeka-tokkel skryf ons oor  EERSTE troeteldier of stokperdje.

 

Miskien het dit begin met  wandelroetes doen – maar ek is oor die kop geslaan met stap. Moet ons nie maar iets oor en oor doen as dit die eerste keer lekker was nie?  My fiksheidhorlosie trek rooi strepe as ek nie by tien duisend treë per dag uitkom nie.

In 2000, net nadat ons wye-oog, die grootskrik van die Mellinium oorleef het; sê David Thomas ons moet almal saam iets fenominaal aanvang. Sy voorstel was ons moet Kilimanjaro gaan uitklouter. Sien, as jy dit so flussies weer herhaal, klink dit mos soos duiwejag in die koppie agter die plaashuis.  Lekker sports totdat my Pa sê : ‘als wat vrekgemaak word op my werf moet opgeët word’!

David het sy huiswerk gedoen en ons met Wild Frontiers bespreek.  Mens moet definitief GROOT gaan en ‘n goeie toergids-firma gebruik.  Hulle het in voorbereiding vir ons ‘n lys-van-benodighede gestuur.  Baie daarvan het ons reeds gehad, maaar goete soos wolsokkies en lang-ou-omie onderklere het ek nie gehad nie.

Gou het ons besef dis ‘n duur spulletjie. Daar is mooi bedink en beplan oor die lang lys, en dis baie geld om te mors op vlugte, visas, inspuitings, toerusting en kiekies.  As ons nie oop-oog die ding ernstig aanpak nie sal ons kop onderstebo- stert-tussen-die-bene moes erken: ons was nie voorbereid nie.

Maart-maand is ons terug na RSA met ‘n langggg inkopielys in die hand. Cape Union Mart rol vandag nog die rooimat uit as die Bezuidenhouts instap.  Vooraf het ons besluit om heeltemal by die lysie te hou. Anders as ek, is my Vrystaat-man is nogals oulik met lysies en  begrotings.  Die pryswenner in ons sakke was Metro se pakke van 10x Mars-bars en 10x Tex-sjokkelade (om maar ‘n paar te noem).

Duur goete soos ‘n minus-tien-grade-gaansveer- slaapsak (wat ek net eenkeer in my lewe sou gebruik) kon ons by die toer-firma baie redelik huur.  Lekker stapskoene en ‘n oordentlikke liggewig rugsak was erg belangrik.

Natuurlik wou ons lekker eet, lig dra, en onsself soos fikse varke gedra en heelbô uitklouter.  Vandaar het ons gereeld gym toe gegaan en hard geoefen…en gelees oor die berg en gedroom oor nuwe hoogtes.

Ons was ‘n groep van nege wat die vyf-dag Machame-roete angedurf het.

Die aand voordat ons finaal opstap het ek amper my klossie afgevries.  Sowaar was dit die eerste keer in my lewe dat ek in so koue plek geslaap het.  Aaklig, te koud om selfs ‘n draai te loop. Nêrens om weg te kruip en op te warm nie.  Ons waterbottels se inhoud was als vasgevries.  My Vrystaat-man het in die middernag ure op pad na die bergpiek ‘n halfuur lank gekou aan ‘n muis-happie gevriesde  Bar One.

Daar besef my Vrystaat-man dat my hele persoonlikheid verander in erge koue weer.  Kekkelbek is skielik tjoepstil.  Al wat my laat beter voel is my fles sjerrie wat ons saamgedra het.  Die stap was stil, soms vervelend lank, saai en somtyds baie taai. Kort-kort het ek my man gevra: “Hoekom doen ons dit?” Dan antwoord hy droog: “Want die berg is daar…”

Kyk – dis prentjie mooi.  Laat ek jou vertel daar is ys en sneeu op die ewenaar.  Pragtig. Dit gaan nie oor fiksheid soveel as oor vasbyt nie.  Dis immers ‘n ‘op-stap berg’ en dit help om stap-fiks te wees.  Wanneer jy op die rand van die krater kop, moet jy so twee kilometer verder aanstap om tot heelbo of die hoogste punt van die rand te kom. Jy wil die Goue Sertifikaat verdien wat uitbasuin Uhuru Peak en jou naam lê langs mekaar.

Groot manne het soos eerstegraadjies gehuil en geweier om die laaste twee kilometer tot op die hoogste kruin te stap.  Ou Tannies het fluit-fluit verby geskuifel, die mooiste sonopkoms gekyk en kiekies geneem by die vlaggies in die wind.

Al nege in ons groep het dit gemaak tot heelbo.  Dan “donner” jy af teen die berg, keer om te veel spoed te vang en jou nek te breek.  Vandaar stap jy deur ‘n salige koel reënwoud, seer voete pla nie meer nie.  Moegheid roof jou sintuie daarvan, om die woud behoorlik te waardeer. Mens is maar nes ‘n perd wat die stalle ruik en hier nader aan die einde, huppel en hop jy hehoorlik oor die eindstreep.

Daardie eerste stort in ons drie-ster hotel was hemels. Net daar en dan; die einste stort het ons die volgende staproete gesit en beplan.

Kilimanjaro was ons eerste vêr stap en hoogklim, maar die lekkerste was beslis die vier-en-tagtig-kilometer Visrivier.  So lekker dat ons dit reeds drie keer voltooi het.  Elke keer as ander vriende saam stap verander die dinamiek en herinneringe.

 

Na die eerste keer, is stap beslis iets wat ek oor en oor wil doen.

 

lees hierso van my gunsteling Kaalkop wat ook die berg aangedurf het…hy sê: “ek sal dit nooit weer doen nie!” en…”ek val neer soos ou poeding”…

Share this:

Volgens Toeka-tokkel no2: Skryf ons oor vakansie

 

Meer kosbaar as diamante is vakansie herinneringe.

 

In my eerste foto van my as baba, sit ek op Durban se strand en sand eet. Op die kiekie dra Ouma ‘n swemkappie met bont rubberblommetjies, my Ma in ‘n sexy bikini en my ouboet staan ongeduldig met ‘n drup –roomys onder die sambreel.

 

Op ‘n volgende kiekie staan ek met ‘n skoothondjie in die arms by die Taalmonument. My Ma en ouboet is ook in die foto, en ‘n kleinboet is ook nou in die prentjie. Ek onthou ‘n kampvakansie met ‘n vaal groen tent langs ‘n vlak breë rivier. Ons wat in die koel water speel en ‘n waterslang wat kalmpies tussen ons deurswem. My Ma se ontsteltenis toe die apies van die kosvoorraad wegdra. Kleintyd onthou ek my Pa se uitbundigheid toe hy, ons met ‘n helder geel “Beech buggy” teen ‘n duin uitjaag. Ek onthou die hitte om oop kampvure op die strand en ons Doberman se nat swem lyf, saam op vakansie.

 

Kampvure, “Beech buggies” en honde is deesdae verbode op strande.

So onthou ek ook, twee nagmerrie vakansies. Een daarvan ry drie gesinne al die pad na Mosambiek. Die voorafbetaalde woonplek is niks soos dit op die Internet geadverteer is nie. Geen lugversorging, geen krag, muskiete en sandvlieë wat ons lewendig opvreet, bamboes-beddens sonder matrasse en dronk studente met net een cd die hele vakansie. Daar word in die bakkies ingebreek en kontant gesteel, genadiglik los die boggers die paspoorte uit. Die kersie op die koek is ‘n man en vrou van verskillende gesinne wat sonder sweempie van skaamte ‘n verhouding aangaan en almal skielik op eierdoppe rondstap. Wat ‘n gemors van ‘n vakansie!

Die ander goor vakansie was in Swakopmund toe frats-weer ‘n hele tien dae opklits. Ons ouers en my broers met beide se families kom al die pad van die Republiek af deurgery, en skielik reën dit in millimeters in Swakop. Daai plek kry maar gemiddeld 3mm reën per jaar en in twee dae kry die kus dorpie skielik 10mm!

 

Almal sak winkels toe vir iets warms om aan te trek want die seestorms se winde woed in die strate. Geen visvang kans nie, almal bibber en beef en sit soos nat hoenders in ‘n bondel. Die gemoedere loop hoog en almal is vies en byterig. Niemand kan sonbruin of raak-rugby op die strand speel nie. Die fênsie blink mouters uit die Republiek gly en sit vas in die sout-strate wat oornag in modder en snot verander het. ‘n Ongeluk met 4×4 duine motorfietse in die duine het ‘n duur hospitaal besoek op hande. Almal vra heeltyd wanneer sal die weer draai en tien dae later is die familie druipstert en mislik weer terug na die Republiek.

 

Jy kan nie by die huis vakansie hou nie. Na twintig-jaar moes my man volgens sy firma se personeel reëls op ‘n ‘sabatsbreuk’ gaan vir 12 weke.   Die kinders moes skooltoe gaan en ek moes werk, daarom het hy nie weggegaan nie. Op die 4de week het hy vir die eerste keer effe later geslaap. Hy het elke dag die kinders skooltoe geneem en koerant gelees in koffiewinkels. Meestal het hy lostakies op die dorp verrig vir my en sy ma. Na drie weke is sy verveeldheid op breekpunt en is hy terug werk toe, en hy ‘bank’ toe die verdere drie weke.

 

Vakansies hoef nie duur te wees nie. Net anders. As jy in die stad woon, gaan kuier in die Karoo op ‘n plaas. As jy op die Rigtersveld woon, gaan ry die Gautrein en gaan ysskaats.

 

Elke ander reisagentskap offer gedurig spesiale aanbiedings. Ek reken ‘n mens moet uitvind wat is die goedkoopste manier om die verste te reis. Reis na vreemde plekke, klim, klouter, skie, grou, swem, duik, snorkel, vang, fotografeer skryf en onthou, maar gaan. Dis brood soos vars gebakte brood vir jou siel.

Wys my jou ore…

Oumense weet hoe om goeters op te gaar. Toenterjare werk ek agter ‘n toonbank in die Britse paspoort afdeling in Akkra. Nou sien, Ghana was mos ook ‘n Britse Kolonie, en daai tyd het hulle honderde-der-duisende Wes-Afrika boorlinge geleerdheid gegee in Britanje. Heeltemal gratis en verniet. Hulle het mekaar gevind, oor die water, kinners by die dosyne gekry en deesdae staan daai kinners op strepe reg vir Britse paspoorte.

So beginner die ding weer van voor af, daai gratis leerdery oor die water en als.

Kinders wat daar in Engelland gebore was het name soos James, Arthur, Martin, John, Paul en Timothy gekry. Elke tweede meisiekind was Mary, Elizabeth of Anne genoem. Om ‘n Britse paspoort te kry is nie kinnerspeletjies nie, behalwe as hulle binne gemeenskap of op Britse grond gebore is.

Die eerste afskrikmiddel is ‘n verskriklike lang lys van dokumentasie en die tweede, is die prys van die paspoortaansoek. Boorlinge van Akkra skrik nie maklik nie. Hulle arriveer met ‘n soetkys vol geel-oor vlentertjies papiere. Elke ding op papier het waarde. Het dit nou ‘n lint strikkie of spatsel glittertjie by, is dit in sneespapier toegedraai. Bootkaartjies – ja daai tyd het hulle nog vir drie weke geskip oor die water.

Vandag arriveer hulle nog net so per skip in Italië– daars net geen bootkaartjies of plek in die Universiteit nie.

Hulle haal met trots, swart-en-wit kiekies uit; wys kindergesiggies in grootwiel stoot-prêms, toegewikkel in spierwit kant en wol. In party fotos staan piepklein Afrika kindertjies kniediep in spierwit sneeu – jy sien net ore. Sonder die traditionele sny-strepie-patrone op die wange. Gedwee vertel hulle van al die reeks inentings en stoot ‘n Kliniekgesondheidskaart onderdeur die koëlvasteglas. Dan is daar die doop gelukwensings kaartjies. Regte egte outydse geel geblykte twee-lyn-geplakte telegramme vanaf Akkra met doop gelukwensings.

As ‘n Britse geboorte bevestig is, moet mens net bevestig die nuwe jong studentekind voor jou, nog dieselfde Britse geboorteling is. Dis effe moeiliker gedaan as gesê. Alle aansoeke was nie so volledig nie. Sodra die nuut gegradueerdes na Wes Afrika terugkom het veel erger dinge hulle oorgekom. Sommige se rekordhouding het sporadies gevolg. Baie minder kiekies is geneem. Mense het nie meer bankboekies inskrywings gemaak nie. Meeste het gevoel al daai inentings was totaal oorbodig. Tradisionele dokters maak nie kliniekkaart inskrywings nie. Hulle het nog stringe kinders bygehad waarvan enkelinge- polio, Thyphoid, ontwatering, klinkhoes, Malari, waterpokkies, geelsug en skarlakenkoors oorleef het.

‘n Vrou in Wes Afrika het gemiddeld agt kinders waarvan twee of drie in daai tyd oorleef het. Hier en daar is ‘n skool rapport – met ander lokale kindername. Handgeskryf met reënwatermerke en mottegate gevreet. In Engelland moes hulle inpas met fênsie Ingelse name, maar hier in donker Afrika dra jou naam swaar betekenis. Meeste ouens weet nie wanneer hulle gebore is nie. Jy kry antwoord soos “in the rainy season”, of “after my third born sister…” Maar hierlangs het elke jaar het drie reën seisoene. Verjaarsdae word nie hier gevier nie. Net naam-gee-dag en groot opperste paartie as jy die dag in sooie toegeskoffel word.

Ons soek net ore op die kiekies.

As die kind hier voor jou staan kyk jy diep – na die ore. Sien die een ding wat van kindsbeen nooit ooit aan jou veel verander nie – is jou ore. En daardie wang snyseltjies word net gedoen deur die hoofman of stat se tradisionele dokters vir kinders jonger as twee jaar. Dit dui aan van watter stat of area jy afkomstig is. Hierso noem hulle dit ‘beautification’.

Ook maar net mens. Party prober enige truuk om ietsie soortvan verniet te kry. Die gevolg is dat menigte voornemende student ‘n paspoort geweier is omdat hulle totaal en al ander ore het as tydens geboorte, of splinternuwe mooimaak-wang-snysel-stepies het. Natuurlik was DNA toetse en tanne skanderings (om ouderdom te bepaal) ‘n opsie, maar hulle het maar minder as twee present het positiewe resultate gelewer.

Mense lieg, maar kiekies lieg nie.

Dis nou reeds gewoonte, wys my ‘n toentertyd-kiekie, en ek kyk jou ore; daai tyd en vandag….

Negentien en twee

Trou is nie perdekoop nie, maar as jy Ghanees is, betaal jy vir die perdekar ook. ‘n Vrou kan sewe-en-dertig wees, met ‘n kroos van vier, voordat sy haarself einde te laas voor die kansel bevind. Huweliksmaats word soms deur families gekies, as jy gelukkig is, word jy darem geken in die saak. Hier in Ghana trou jy jouself morsdood. Eers voor die magistraat, sodat die staat jou huwelik herken en jy minder belasting kan betaal. Volgende trou jy tradisioneel in jou stat sodat jou Hoofman en stam jou huwelik herken, en jy jouself van ‘n begrafnis lêplekkie kan verseker. Daarnaas volg ‘n properste Kerktroue sodat jou kinders eendag gedoop kan word. Die Europeërs se inmeng is orals te siene want Ghanese se ryk kultuur is bespikkel met Westerse tradisies. Wit hoepelrokke, ‘n string bont blommemeisies en rêgte trouringe is nou allerdaags. Dis net meer kleurvol. Baie meer kleurvol. Afrika bang mos nie kleur nie.

Maar ja, verskillende tiertjies dra verskillende strepies. In die vroeë negentigs het ek my liefdesbriewe met ‘n elektroniese tikmasjien getik. Netjies en noukeurig het ek my jongmenslewe in Pretoria vasgevang tussen twee of drie velletjies lugpospapier. So, kon ek meer lawwighede op papier inpas, en die hele vlerk-slepery bedryf was tog al te statig, uitgemeet in ‘n kadens van briewe pos-en-ontvang. Nadat ek die briewe gepos het, was die afleweringtyd tussen nege dae en twee weke. Daarop het die lang wag gevolg- vir ‘n brief in ontvangs. Daar was genoeg tyd vir besinning, diep denke en inkyk om my eie hart se geheime uit te rafel. Afstand maak die hartklop sterker; ‘n gedruis in jou ore wat ander mense om jou, se stemme uitdoof. Doer bô in Ethiopië was my Vrystaatboerseun; loshande die mees misterieuse ou wat ek in my hele lewe teëgekom het.

Daar was geen ander jongmens wat so makskaap in ‘donker’ diep Afrika gewerk het nie. Hy het oor-en-weer tussen lande, lughawens en kontinente gereis soos studente beweeg tussen lesingsale. Sy skootrekenaar het hy opgekoppel met primitiewe krokodil-knypers aan hotel telefoonkabels om toegang te verkry na sy firma in RSA se databasis. Daai Vrystaatboerseun was die eerste ou van my ouderdom; wat verder as ‘die grens’ gereis het, en teruggekom het. Kiekies van vier-en-twintig op filmrolletjies is ontwikkel: vreemde kiekies van palmbome, kokosvrugte, Massai jagters, pienk flaminke, watervalle en Killimanjaro se yskappie. ‘n Polaroid van ’n eerste draagbare selfoon, teen die oor – so groot soos ‘n kleibaksteen, waar Vrystaatseun onder die N’kruma sirkelboog staan; was uitgestal op my spieëlkas.

Die weke en maande was intens. Die afstand in ‘donker’ Afrika was langer en verder as mens dit net in jou verbeelding meet. Menigtemale het my vriende my kop probeer lees. Party het selfs gemeen die Vrystaatboerseun was denkbeeldig, so skaars en min was sy Pretoria besoeke. Laataand was die Sunnyside woonstelklanke oorweldigend stil. By tye was ek onredelik en pateties. Seker maar die hormone. Daardie vrolike hand-aan-hand verliefdes op straat het ek kliphard en jaloers weg gewens. Romantiese eetplekke, koeksisters, trane-trek flieks en enkel ouens het ek daadwerklik vermy. Ywerig, het ek harder en langer gewerk as al my kollegas. Enige iets net om die tyd te verwyl.

O-wee; die verskriklike opgewondengeit die Vrystaatboerseun kom kuier. ‘n Meisiemens lê ‘topless’ en ‘tan’ vir dae lank op die balkon en laat-loop haar verbeelding oop-ketel. Die dag voor die afspraak word die uitrusting met Delliah-presisie beplan. En daar word ge-‘prim’. ‘Prim’ het te doene met naellak, tweesers, skuimbaddens, parfuum, haarprodukte soos Timotei, vlos, skeermes, krullers en die fynste kant goete in haar besit.

Ek het my negentien liefdes briewe en die twee poskaarte, oor en oor gelees. Dit het my en die Vrystaatboerseun, voor die kansel gekry.

Negentien jaar later woon ons saam in Ghana, onse twee kinders het gevolg op die kansel episode, en ons neem nog steeds vreemde kiekies.